Ga naar de inhoud

Historie

De historie van Van Balen Koffie gaat terug tot 1881. Onderstaand een tijdlijn met de belangrijkste gebeurtenissen sinds de oprichting.

1881

Sybren Gerrits van Balen koopt van Bouwe Bolger een koffiebranderij en grossierderij in koloniale- en grutterswaren. Deze is gevestigd aan de Eise Eisingastraat 2 te Franeker.

1883

De lijst van ingekochte goederen vermeldt onder meer koloniale waren: koffie, thee, chocolade, specerijen.

Een paar getallen van de inkoop om een indruk te geven van de hoeveelheden: 548 balen koffie, 331 kisten thee, 1233 potten kandij, 67 vaten suiker, 124 balen rijst, 1700 stuks dweilen. 

1892

Van Balen besluit tot een andere opzet en richt zijn bedrijf uitsluitend in tot een groothandel in koffie en thee. 

1895

Architect N.J. Adema uit Franeker ontwerpt ook een theezakje voor Van Balen. Ter inspiratie gebruikt hij het door Tacoma geïntroduceerde Art-Nouveau stijl.

Naast Sybren Gerrits van Balen komen ook zijn twee zoons Willibrordus (Broer) en Gerardus Theodoor (Gerrit) in het bedrijf.

1910

Het bedrijf wordt gereorganiseerd waardoor vanaf dat moment de winkel ook meer gebruikt wordt voor het wegen en verpakken van koffie en thee en het klaar maken voor verzending. Eerst veelal in zakken, later in dozen. Deze worden door de vrachtrijders en bodediensten afgehaald. Op drukke dagen staan er zo’n 20 of 30 dozen gereed bij de deur. Er zijn dagen dat de vrachtrijder uit Leeuwarden tweemaal langs komt. In het kantoor worden gesprekken gevoerd met vertegenwoordigers die de contacten onderhouden met klanten in heel Friesland, Groningen, Noord Holland en op de eilanden.

1919

Gerardus (ongehuwd) koopt het bedrijf en het pand van zijn vader Sybren Gerrits van Balen.

1922 Het personeel met op de voorgrond zittend de firmanten Sybren Gerrits (1849-1932) en Gerardus (1883-1970).

1932

S.G. van Balen, neef van Gerardus, wordt in het familiebedrijf opgenomen. 1932 is tevens het jaar waarin de koffiebranderij opnieuw wordt aangepast aan de eisen van de tijd: Een nieuwe koffiebrander van het merk Sirocco, fabricaat G.W. Barth te Ludwigsburg en een ontsteniger van hetzelfde fabricaat als de brander worden aangeschaft.

1940-1945

De tweede wereldoorlog brengt het bedrijf tijdelijk tot stilstand. Als na de oorlog de aanvoer van koffie en thee weer mogelijk is wordt de onderneming voortgezet, zij het op kleinere schaal.

1962

Nadat zijn oom Gerardus zich uit de zaak heeft teruggetrokken, betrekt S.G. van Balen jr. het pand. Hij woont er met zijn vrouw en acht kinderen. Vanaf het moment waarop zij het pand betrekken streeft de familie er bewust naar om het Art Nouveau winkelinterieur in stand te houden, ook al gaat dat met financiële opofferingen gepaard. 

1963

Binnen Van Balen grossierderij is in feite het onderdeel theehandel het meest speciaal, omdat de firma zelf samengestelde mengsels onder eigen naam in de handel brengt. De inkoop gebeurt via monsters toegestuurd door makelaars uit de havensteden Amsterdam en Rotterdam. Het keuren gebeurt vergelijkenderwijs. Daarbij doen een weegschaaltje, miniatuurtrekpotjes, bijbehorende kommetjes en een spuwkom dienst. Als uitgemaakt is welke aanbieding in aanmerking komt, volgt de aankoop. De grossier kan zelf naar Amsterdam gaan om bij de veiling in de Brakke Grond aanwezig te zijn. De koffie wordt evenals de thee op monster gekocht. De Koffie, meest afkomstig uit Latijns Amerika (Brazilië en Colombia), wordt gekeurd op smaak, kwaliteit en kleur. 

1964

Het is van belang dat de koffie vers gebrand wordt afgeleverd. Vandaar dat het branden tenminste enkele malen per week plaatsvindt. Het werk begint op de vastgestelde dag al heel vroeg s’morgens vijf uur en gaat door tot na de middag. Nadat de gebrande koffie afgekoeld is, wordt er tot in de avond doorgewerkt om de bonen te zeven en te glanzen. Het grootste deel van de gebrande koffie gaat als bonen in zakken verpakt de deur uit. De grossierderij levert ook gemalen koffie af, vooral grote hoeveelheden aan instellingen. Derhalve is in de koffiebranderij een machinale koffiemolen aanwezig. Er is er ook een handkoffiemolen in de winkel op de toonbank.

1965

Echtgenote, A.M. van Balen-Lunter, begint in de winkel een zaak in oosterse kunst. De groothandel in koffie en thee wordt eerst nog op beperkte schaal voortgezet.

1981

Op 14 september wordt het 100 jarig bestaan van het bedrijf herdacht. Drie dagen later viert de heer Van Balen zijn 50 jarig jubileum als koffiebrander en theepakker.

1984

Het echtpaar schenkt de koffiebranderij aan het Douwe Egberts Museum te Joure. Deze wordt op 30 mei 1985 onthuld. 

1985

Het huis met erf, theehuis en pakhuis wordt verkocht aan de Hendrik de Keijzer stichting (Stichting ten behoud van monumentale panden).